Üretim dünyasını bir orkestraya benzetebiliriz. Her enstrümanın —makine, iş gücü, malzeme— belirli bir ritmi, kapasitesi ve sınırı vardır. Eğer şef, yani planlama, bütün bu sınırları dikkate almadan orkestrayı yönetmeye kalkarsa, sonuç uyumsuz bir gürültü olur.

Uzun yıllar boyunca fabrikalar üretimlerini planlamak için MRP II gibi sistemlere güveniyordu. Bu sistemler, malzeme ihtiyaçlarını hesaplamakta oldukça başarılıydı. Fakat kritik bir varsayımın üstüne inşa edilmişlerdi: sanki fabrikada sonsuz kapasite varmış gibi…

Gerçekte ise hiçbir fabrikanın kapasitesi sınırsız değildir. Makinaların arıza riski vardır, bakım saatleri vardır. Operatörlerin vardiya sınırları, beceri farklılıkları vardır. Hatta bazen bir kalıbın değiştirilmesi bile tüm planı altüst edebilir. Bu gerçekler göz ardı edildiğinde, kâğıt üzerinde mükemmel görünen planlar sahada bir türlü çalışmaz. Teslimatlar aksar, darboğazlarda kuyruklar oluşur, maliyetler artar.

Peki, “sonlu kapasite planlama” tam olarak neyi ifade ediyor?

İşte bu noktada APS (Advanced Planning & Scheduling) sahneye çıkar. APS çözümleri, yalnızca “ne üretileceğini” değil, aynı zamanda “hangi kaynağın, hangi sırayla, hangi zamanda üretimi gerçekleştireceğini” hesaplar. Burada işin püf noktası, kapasitenin gerçekten sınırlı olduğunu kabul etmektir.

Asprova APS tam da bu anlayışla geliştirildi. Japonya’nın yalın üretim felsefesinden beslenen bu yazılım, fabrikaları orkestraya dönüştürür: Her enstrüman doğru anda devreye girer, çakışmalar önlenir ve üretim senfonisi uyum içinde ilerler.

Sonlu Kapasite Planlamanın Temelleri

Peki, “sonlu kapasite planlama” tam olarak neyi ifade ediyor?

Basit bir örnek düşünelim: Bir CNC tezgâhınız var ve günde 8 saat çalışabiliyor. Elinizde 12 saat sürecek iş emri olduğunda, klasik bir MRP II sistemi bunu tek gün içinde bitmiş gibi gösterebilir. Ama sahada bu mümkün değildir. Sonlu kapasite planlama ise size şunu söyler: “Bu işin ilk 8 saati bugün yapılır, kalan 4 saati ise yarına taşınır.”

Bu yaklaşım yalnızca makine için değil, tüm kaynaklar için geçerlidir:

• İşgücü: Vardiya düzenleri, tatiller, operatör yetkinlikleri.
• Malzeme: Hammadde stokları, tedarik terminleri.
• Setup süreleri: Kalıp değişim, ayar, hazırlık işlemleri.

Kısacası, sonlu kapasite planlama iş emirlerini kâğıt üzerinde üst üste yığmaz; her birini gerçek koşullara uygun olarak sıralar.